Ортағасырда қазіргі Жамбыл облысы аймағында Жібек жолында - Тараз, Джувикат, Нижний Барсхан, Хамукат, Оххум, Акыртас, Орнек, Кулан, Мерки и Аспара қалалары орналасқан болатын. Бұнда ежелгі қола дәуірінің сақтар және үйсін, түріктердің хандық обасы және петроглифтер галересиясы болған еді. Ортағасырлы Тараз жібек жолы ежелгі ескерткіштерінің ішінде ерекше орын алады. Жазуларда Тараз немесе Янги-Талас деп танылған.

VII ғасырда Жібек жолы бағытында маңызды орын алатын ірі қалалардың біріне айналды. Осы уақыттан кейін ежелгі саптамалармен географиялық шығармалардағы ақпараттармен жайлылып, әйгілі болған. Х ғасырдың географы Макдиси былай жазады: «Тараз – бірнеше саябақтарымен, төрт қақпа және қоныстанған халқы бар үлкен қала”. Медина қақпасының алдында үлкен өзен, оның артында қаланың бөлігі орналасқан, сауда орындарының арасында мешіт орныққан». 1212 жылы монғолдардың қолдарына түспеу мақсатында қала бұзылып, құриды. XIII ғасырдың ортасында Тараз қайта жанданған болатын. Бұл саясатты тұрақсыз уақытта шыңғыстар арасында күрес жүріп жатқан еді. Қоныстанулар мен қалалар жойыла бастады.

Тараз XV ғасырдың басында Тараз қаласы қоныстанған орын ретінде өз өмірін тоқтатқан болатын. Қоныстану орны XVIII ғасырға дейін болған болатын. Тараз қаласы X—XII ғасырларда жақсы дамыған болатын, зергершілер жасаған бірнеше бұйымдар, көшелер мен даңғылдар, архитектуралық моншалар, ғимараттардың орындары, жерде табылған су құбырлар желісі дәлел болары анық. Тараз қалашығы қазіргі аудан улиц Мирзояна көшесі (бұрынғы Өндірістік) және Толе би (Коммунистикалық) — Байзака Батыры (Ворошилов) — Ташкент көшелері орнында болған аймақ. Қамал және шахристан Тараз бекіністі қорғандармен, моншалары Орталық базар орнында орналасқан болатын. Археологтар X—XII ғғ.ортағасыр құрылыстар орындарын, суөту жүйесін, екі моншаны зерттеп тапқан болатын. Оңтүстік-батыс бөлігінде шығыс моншасы орналасқан еді. Ғимараттың ішкі қабырғалары: моншаалды, дәрет алу бөлмесін, жуыну бөлмесін бөлетін. Екінші монша — Калн-Юнус Байзак Батыр көшесіне аяғында қарама-қарсы орналасқан. Тікбұрышты формасында жанған кірпіштен салынған еді. Оның ішінде он түрлі бөлмелерге бөлініп, бағаналармен қосылған өтулермен біріктірілген. Ғимарат үстінен күмбез аркалармен безендірілген фигуралы қабырға текшелерімен суреттелген. Бүгінгі күнге дейін сақталған Тараза құрылысының ішінде ерекше назар аударатыны кесенелермен мазарлар. Олар бүгінгі күнге дейін архитектуралық композициясымен, декоративті орналасуымен және жоғары сапалы салу өнерімен таң қалдырады. Ғимараттарды салуда кірпішті қою және салу материалдарының түрлері: алебастр, терракті және түрлі формадағы изразцты плиталар және орнаменттерімен қолданған.