
Киелі апостолдар Петр және Павл шіркеуі XIX – ғасырдың шіркеулері арасындағы сәулет өнерінің ең қызықты ескерткіштерінің бірі. Ол Петропавл қаласындағы Коминтерна 97 көшесінде орналасқан. Қаладағы ең көне православ шіркеулерінің бірі болып табылады.
Киелі апостолдар Петр және Павл шіркеуі ең алғашқы крепостнойлық шіркеуі есебінде 1766 жылы салынды. 29 маусым 1931 жылы орнында тасты шіркеу салынды. Революциядан кейін соғыс атеизм жылдарында жабылып, қорланды, содан кейін 1941 жылдары әскер өнеркәсібі қажеттіліктері үшін тапсырылды. Соңынан оның есімін басқа шіркеу алды, 1803 жылы қарашада негізі қаланып, алдында Покровский болып аталды. 1812 жылы негізіне дейін ақтарылды, сол жерде үлкен өзгерістермен жоспар бойынша 22 қазан 1813 жылы тағы жабдықталды. Николай І Сібір казак әскерлерінің жаңа қаулысына қол қойғаннан кейін шіркеу Петропавлдағы Падгора бекетінде орналасқан казак шіркеуіне тәуелсіз болды. Бұл шіркеу киевтің Валерий Михайлович Шаховский князі шоқынған. Революциядан кейін шіркет құлдырай бастады. Шіркеуді жауып, басшысыз қалдырып, оны астық қоймасына, кейін темекі шығаратын фабрикаға айналдырды. Одан жалғыз қабырға қалды. 1946 жылы дінсенушілердің талабы бойынша шіркеуді мұрағаттағы сызбалар арқылы қалпына келтірді, 1813 жылы Александр І мен даталанған. 1990 жылы шіркеу қоңыраулары қалпына келтірілді. Шіркеу өмірі жанданды, шіркеуге келушілер көбейді.
Шіркеу сәулеті мәдениет құрылымының «Сібір борокко» стиіндегі көркем туындысы, ол қайта кешірек жөнделуіне қарамастан барлық негізгі сипаттамларды өзінде сақтады. Ол кірпіштен қаланған, совет үкіметі кезінде сырланып, ақталған. Құрылым екі негізгі объектіден құрылған шіркеудің өзі және қоңыраулардан. Негізгі ғимарат алты күмбезден тұрады. Жетінші күмбезбен қосатын қоңырау мықты бекітілген. 1844 жылы қоңырау шіркеу кіреберісімен қосылды. 1848 жылы қоңыраулардың құрылысы толығымен аяқталды.
Шіркеу Петропавлдегі революциядан кейінгі сақталған сәулет өнерінің әйгілі ескерткіштерінің бірі болып табылады. Қаладағы көпестік құрылыстың тарихи бейнесі, XIX – ғасырдың аяғындағы қаланың тарихи атамұрасы. Ғимарат халық депутаттарының советі облыс атқару комитетінің 1979 және 1982 жылы Петропавл қаласынының қала атқару комитетінің шешімдері бойынша қорғауға алынды.

Қазақ даласындағы ең көне орындардың бірі – Сарайшық қаласы.
19 ғасырдағы қазақтың ұлы ақыны, еркін ойлы мен көтеріліс рухтандырушысы Махамбет Өтемісұлының жерленген жері Атырау облысының Индер ауданы, Индербор ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 шақырымдағы жерде орналасқан.
Атырау облысы мәдени сәулет ескерткіштеріне бай, солардың бірі - Жұбан Кесенесі.


Атырау қаласының орталығында Исатай Тайманов көшесінде басты алаңнан бірнеше адым жерде қаладағы ескі және ең әдемі сәулет өнерінің ескерткіштерінің бірі – Успендік соборы орналасқан.

Тек Атырау қаласының ғана емес, сонымен қатар бүкіл Атырау облысының мәдени өмірінде жетекші орындардың біріне Махамбет Өтемісұлы атындағы қазақ драма театры ие болып табылады.